آنفولانزای پرندگان
آنفولانزای پرندگان
   آنفولانزای مرغی (Avian Influenza) (AI)  بعنوان یک بیماری ویروسی پرندگان با قدرت توسعه و کشندگی بالا از سال 1909 شناخته شده است . در سال 1955 یک گونه خاص از ویروس آنفولانزا شناخته شد که بعدها طاعون مرغی (Fowl Plague) نامیده شد و زمانی نیزمشخص شد که آنفولانزای مرغی یک رنج وسیع از علائم بیماریها – از شدید تا ملایم – را در پرندگان خانگی سبب می شود .

علت شناسی بیماری (Aetiology):

     ویروسهای آنفولانزای مرغی جزئی از خانواده Orthomyxoviridae هستند که قطرآنها 120 – 80 نانومتر می باشد. .هسته ویروس از ریبونوکلئوپروتئین تشکیل شده است که بوسیله نوعی لیپید که خود ازدو نوع گلیکوپروتئین میخی  شکل  به  نامهای Haemagglutinin و Neuraminidase  تشکیل شده است ،  احاطه می شود. ویروس های آنفولانزایی که این خانواده را تشکیل می دهند در تیپ A (بسیار كشنده) ، B (با تاثیرگذاری سخت و متوسط) یا C (با تاثیرگذاری خفیف) رده بندی شده اند که مبنی بر تفاوت میان نوکلئوپروتئین ها وگلیکوپروتئین های سطح وآنتی ژنهای پروتئین ماتریکس آنهاست . ویروس آنفولانزای مرغی به نوع A متعلق است .

  15 زیر گونه از Haemagglutinin و9 زیرگونه  Neuraminidase از ویروس تیپ A آنفولانزا وجود دارد که می‌توانند با یكدیگر تلاقی داشته باشند وویروس‌های جدیدی را ایجاد كنند به همین خاطر یك منبع عظیم ویروسهای آنفلوانزافراهم می‌شود كه بطور دایم دربین پرندگان درحال انتشار است .

   تا امروزعامل تمام موارد شیوع انواع بسیاربیماریزای آنفلوانزای مرغی، ویروسهای زیرگروه H5 و H7بوده است. تمام ویروسهای زیرگروهH5 وH7 قدرت بیماریزای بالایی ندارند، اما بیشتر آنها قابلیت كسب این توانایی را دارند. تحقیقات جدید نشان داده است سویه هایی از H5و H7كه بیماریزایی پایینی دارند می‌توانند پس از چند دوره كوتاه انتشار در بین پرندگان جهش یافته و به ویروسهایی تبدیل شوند كه قدرت بیماریزایی بالایی دارند. ویروسی که اخیرا در کشورهای مختلف شیوع یافته است  H5N1یا آنفلوانزای حاد پرندگان است. به هر حال تا بحال تمامی ویروسهایAI بیماریزا که علل آنها بطور عامتر نسبت به بیماریهای تنفسی ظهور می کند به زیر نوعهای H5 یا H7 تعلق دارند . بطور مثال ویروس کلاسیک طاعون مرغی H7N7 است و ویروس عامل اپیدمی بزرگ در شرق ایالات متحده در سالهای83-1984 ، H5N2 بود .

     بیماریزایی ویروسهای AI به توانایی تریپسین (Trypsin) جهت جداسازی مولکول Haemagglutinin به دو زیر واحد وابسته شده است. ویروسهای H7 وH5 با صفت بیماریزایی فوق العاده ، چندین اسید آمینه دارند که در محل شکافت باقی می ماند . میزان حساسیت تریپسین وترتیب قرارگیری آمینواسید ها می تواند برای مشخص کردن اینکه یک ویروس جدا شده بالقوه بیماریزا است یا نه بکار رود.

میزبانان طبیعی :

     پرندگان خانگی ، مرغابی ها ، غازها ، بوقلمون ها ، مرغ شاخدار ، بلدرچین و قرقاولها مستعد بیماری می باشند .شیوع بیماری اکثرا در پرندگان خانگی و بوقلمونها رخ می دهد . یک ویروس جدا شده ویژه ممکن است بیماری سختی در بوقلمونها ایجاد کند اما در جوجه ها یا سایر گونه های طیور موثر نباشد . بنابر این به جهت اینکه ممکن است ویروس با جداسازی تغییر یابد، عمومیت دادن روی رنج میزبانان برای HPAI غیر ممکن خواهد بود. این فرض بوسیله گزارشات شیوع در مزارع ، جاییکه تنها یک گونه مرغی از میان چندین گونه موجود در مزرعه باعث ایجاد آلودگی می شود تایید می شود. همچنین بسیاری از گونه های پرندگان وحشی مخصوصا پرندگان آبزی و دریایی حامل هستند اما عفونت در این پرندگان عموما در معاینات بالینی غیر قابل تشخیص است .

توزیع جهانی : (World Distribution)

     ویروس AI احتمالا در پرندگان آبزی وحشی در همه جا موجود است . صفت بیماریزایی می تواند در پرندگان خانگی در هر کشور و در هر زمان بدون اخطارپدیدار شود و سبب بیماری گردد . درحقیقت شیوع در فاصله زمانی نامنظم در تمام کشورها اتفاق افتاده است. مهمترین اپیدمیها در زمانهای اخیر درسالهای 98-1997 و 2003 در هونگ کونگ ، درسال 2003درهلند  و در سال 2003در کره جنوبی اتفاق افتاده است .

همه گیری شناسی ( Epidemiology ):

     منبع بی واسطه آلودگی برای پرندگان اهلی بندرت قابل تشخص است اما بسیاری از شیوعها احتمالا بوسیله تماس مستقیم یا غیر مستقیم پرندگان خانگی با پرندگان آبزی شروع می شود . بسیاری از سویه ها که درمیان پرندگان وحشی گردش می کند برای پرندگان اهلی،غیر بیماریزا و یا نیمه بیماریزا هستند. به هر حال سویه های بدخیم ممکن است هم بوسیله جهش ژنتیکی ویا بوسیله تغییرترتیب ژنی سویه های کم بدخیم پدیدار شوند . مدارک علمی نشان می دهد که مکانیزم سابق در سال 87-1983 در شرق ایالات متحده اتفاق افتاد .

     آلودگی انسانها با یک ویروس آنفولانزای مرغی درهونگ کونگ درسال 1997 باعث تجدیدنظردر نقش گونه های پرندگان دراپیدمی شناسی آنفولانزای انسانی شده است. یکبارکه AI بعنوان بیماری بسیار واگیر در پرندگان خانگی مستقر شود ، از این پس پرندگان وحشی در گسترش آن نقش زیادی ندارند زیرا پرندگان آلوده ویروس را در غلظت بالا درمدفوع و همچنین ترشحات بینی و چشمی دفع می کنند وبا یکبار ورود ویروس درجمعیت پرندگان ، ویروس از دسته ای به دسته دیگر به روشهای معمولی یعنی حرکت پرندگان ، سرایت از طریق تجهیزات آلوده، حمل تخم مرغ، واگنهای غذا وخدمه کارگری وغیره انتشار می یابد. بیماری عموما در یک گله بوسیله تماس مستقیم منتشر می شود اما در مرحله انتشار غیر منظم عمل می کند. سرایت بیماری توسط هوا در صورتیکه پرندگان دیگر در نزدیکی باشند و یا بوسیله جابجایی هوا ممکن است اتفاق بیافتد.

     پرندگان به آسانی از طریق ریزش تدریجی ویروس به داخل کیسه ملتحمه چشم ، مجاری بینی و یا نای آلوده می شوند. مشاهدات میدانی ابتدایی و مدارک آزمایشگاهی نشان می دهد که ویروس می تواند از زرده تخم مرغ و سفیده تخم مرغ ماکیانی که در اوج بیماری هستند استخراج شود . امکان انتقال عمودی ، بدلیل اینکه غیر محتمل است که جنین آلوده زنده بماند و از تخم بیرون آید مشخص نشده است. کوشش برای جوجه درآوری از تخم مرغها در شرایط عاری از بیماری از یک گله در حال تولید مثل ، زمانیکه در اوج بیماری هستند ، شکست خورد و جوجه ای حاصل نشد . این بدان معنی نیست که تخم مرغهای آلوده و  شکسته در داخل انکوباتورنمی تواند منبع ویروس باشد تا جوجه ها را بعد از اینکه سر از تخم بیرون آوردند آلوده کند. جوجه کشی تخم ها از یک گله بیمار شده احتمالا با یک ریسک قابل توجه همراه است .

علائم بالینی در طیور :

     علائم بالینی بسیار متغیر هستند و تحت نفوذ فاکتورهایی مثل درجه بیماریزایی ویروس آلوده کننده ، تاثیرات مربوط به گونه ، سن ، جنس ، بیماریهای همزمان و محیط هستند . در حالت بدخیم ( یا بیماریزایی زیاد ) AI که مشابه طاعون مرغی می باشد، بیماری بطور ناگهانی در یک دسته پرنده ظاهر می شود و بسیاری از پرندگان بدون داشتن نشانه های اخطار دهنده یا با کمترین نشانه های افسردگی ،بی میلی ،پرهای ژولیده و تب همه با هم می میرند. دیگر پرندگان نیزعلائمی از قبیل سستی و  قدم زدن لنگان لنگان نشان می دهند. مرغان ممکن است در اولین تخم گذاری تخم هایی با پوسته نرم بگذارند اما بزودی تخم گذاری متوقف می شود . پرندگان مریض اغلب در حالت نیمه بیهوش در حالیکه سرشان زمین را لمس می کند می نشینند و یا می ایستند . تاج و ریش کبود و ورم کرده هستند و ممکن است خونریزیهای درون پوستی و زیر پوستی ، علاوه بر تاج و ریش در نوک نیز ملاحظه گردد. اسهال آبکی فراوان بطور مکرر موجود است و پرندگان به شدت تشنه هستند . تنفس ممکن است با زحمت همراه باشد . خونریزی ممکن است روی قسمتهای بدون پر روی پوست اتفاق افتد. نرخ مرگ و میر از 50 تا 100 درصد متغیر است .

     در جوجه های گوشتی ،کمترین نشانه های بیماری با افسردگی شدید ، بی میلی و یک افزایش مشخص در مرگ و میر که اولین ناهنجاری مشاهده شده است مشهود است. ورم صورت و گردن ، همچنین نشانه های عصبی مثل کجی گردن و ناهماهنگی حرکتی نیزممکن است دیده شود . بیماریهای بوقلمونها مشابه مواردی است که در مرغان تخمگذار دیده می شود اما دو الی سه روز دیرتر ظاهر می شود و گاهگاهی با ورم سینوسها همراه است . در اردکهای خانگی و غازها نشانه های افسردگی ، بی میلی و اسهال مانند این نشانه ها در مرغان تخمگذار است . اگر چه خیلی اوقات با سینوسهای ورم کرده همراه است .پرندگان جوان ممکن است علائم عصبی نیز نشان دهند .

واکسیناسیون :

ثابت شده است که واکسنهای روغنی با حالت غیر فعال درکاهش مرگ ومیر ، جلوگیری از بیماری یا هر دو در جوجه ها و بوقلمونها موثرند . این واکسن ها در برخی از پرندگان منحصر بفرد اگرچه ممکن است از ایجاد تلفات جلوگیری کنند ، اما نمی توانندازآلودگی جلوگیری کنند با وجود این مقدارتلفات نسبت به زمانیکه واکسیناسیون انجام نشده وطیورآلوده شده اند کمتر است . ضروری است که چرخش ویروس آنفولانزای مرغی و واکسن این سویه آنتی ژنی معلوم شود تا زمانیکه هیچ حفاظت متقاطع در میان 15 زیر گونه HA شناخته شده وجود نداشته باشد . واکسن جدید ویروس آبله مرغان شامل ژنی است که برای تولید آنتی ژن H5 کد سازی می کند واخیرا در برخی کشورها موافقت شده اما فعلا بطور وسیع استفاده نمی شود .

آسیب شناسی (Pathology) :

     پرندگانی که از بیماریهای سخت می میرند ممکن است کمتر آسیب های درشت شامل دهیدراتاسیون و پرخونی عضلات و احشاء را نشان دهند . در پرندگانی که بعد از یک دوره بالینی درازمدت می میرند ، خونریزی زیر پوستی و خونمردگی در سراسر بدن مخصوصا در حنجره ، نای ، پیش معده و چربی اطراف قلب وسطوح سروزی مجاور جناغ سینه روی می دهد. ورم زیر پوستی وسیعی مخصوصا حوالی سر و مفصل خرگوشی وجود دارد. لاشه ممکن است دهیدراته شده باشد . نقاط نکروزه شده زرد یا خاکستری ممکن است در طحال ، کبد ، کلیه ها و ششها ایجاد شود. کیسه هوایی ممکن است شامل یک ماده مترشحه باشد و طحال ممکن است بزرگ شده یا خونریزی کرده باشد .

AI      از نظر بافت شناسی به صورت اختلال عروقی که سبب ادم ، خونریزی زیر پوستی بطور ویژه در میوکاردیوم (ماهیچه قلب) ، طحال ، شش ها ، مغز و ریش(غبغب) شود توصیف می شود . نقاط نکروزه شده در ششها ، کبد و کلیه ها ایجاد می شود . رگدار شدن  و تخریب نورونها ممکن است در مغز اتفاق افتد .

تشخیص های افتراقی :

     بیماریهای زیر بایستی در تشخیص های افتراقی آنفولانزای مرغی مورد توجه قرار گیرد:

سایر بیماریهایی که سبب مرگ و میر بالای ناگهانی می شوند:

نیوکاسل ( Newcastle disease )

لارنگوتراکئیت عفونی ( تورم عفونی حنجره و نای )(LT)

طاعون اردکی ( تورم ویروسی روده اردک)

مسمومیت حاد

سایر بیماریها که سبب تورم تاج و ریش می شود:

وبای مرغی شدید و سایر بیماریهای عفونی خون (سپتی سمی)

التهاب باکتریایی بافت همبند تاج و ریش

     تشخیص بیماریها درشکل شدید کمتر ممکن است بغرنج باشد ،بسیاری از بیماریها با نشانه های تنفسی یا روده ای همراه هستند . AI بایستی در تمام بیماریهای واگیردار در طیور که تداوم می یابد با وجود اعمال پیشگیرانه و اقدامات درمان شناسی برای سایر بیماریها مورد ظن باشد.

آیا تونستیم بهتون کمک کنیم؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

یازده − یازده =